Κινέζος δισεκατομμυριούχος φέρεται να απέκτησε 100 παιδιά μέσω παρένθετων μητέρων στις ΗΠΑ – Και δεν είναι ο μόνος
Labels:
ΚΟΣΜΟΣ
Mega-οικογένειες, αμερικανική υπηκοότητα και ένα νομικό κενό που δοκιμάζει τα όρια της βιοηθικής. Τα όσα αποκαλύπτει σε ρεπορτάζ της η Wall Street Journal για τους Κινέζους δισεκατομμυριούχους με εκατοντάδες παιδιά στις ΗΠΑ σοκάρουν.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μέσα σε μια κλειστή αίθουσα οικογενειακού δικαστηρίου στο Λος Άντζελες, οι υπάλληλοι παρατήρησαν κάτι ασυνήθιστο. Στις αιτήσεις για αναγνώριση γονικής μέριμνας μέσω παρένθετης μητρότητας εμφανιζόταν ξανά και ξανά το ίδιο όνομα. Όχι για ένα ή δύο παιδιά – αλλά για πολλά.
Οι δικαστικοί υπάλληλοι έκαναν αυτό που δεν συνηθίζεται σε μια αγορά όπου σχεδόν όλα μένουν στο ημίφως: έψαξαν περισσότερο. Και τότε το μοτίβο απέκτησε διαστάσεις που ξεπερνούσαν τα όρια του «ασυνήθιστου».
Ένας Κινέζος δισεκατομμυριούχος ζητούσε γονικά δικαιώματα για τουλάχιστον τέσσερα αγέννητα παιδιά. Κι όταν το δικαστήριο έσκαψε λίγο βαθύτερα, προέκυψε ότι είχε ήδη αποκτήσει –ή βρισκόταν στη διαδικασία απόκτησης– για επιπλέον οκτώ, όλα μέσω παρένθετων μητέρων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο κινεζικό διαδίκτυο εμφανίζεται ως θορυβώδης σχολιαστής, στην πραγματική ζωή όμως είναι σχεδόν αόρατος: σπάνια μιλά δημόσια και, σύμφωνα με την έρευνα της WSJ, δεν έχει φωτογραφηθεί σε δημόσιο χώρο επί χρόνια.
Το καλοκαίρι του 2023, η δικαστής Έιμι Πέλμαν τον κάλεσε σε εμπιστευτική ακρόαση. Ο Σου δεν πάτησε το πόδι του στο δικαστήριο. Εμφανίστηκε μέσω βιντεοκλήσης από την Κίνα, με διερμηνέα.
Και εκεί, κατά τις μαρτυρίες ανθρώπων που βρέθηκαν στην ακρόαση, περιέγραψε ένα σχέδιο που έκανε τη δικαστή να «παγώσει»: δήλωσε ότι θέλει να αποκτήσει περίπου 20 παιδιά γεννημένα στις ΗΠΑ μέσω παρένθετων μητέρων – κατά προτίμηση αγόρια, επειδή τα θεωρεί «ανώτερα» – ώστε μια μέρα να αναλάβουν την επιχειρηματική του αυτοκρατορία.
Ωστόσο στα social media της δικής του εταιρείας αναφέρεται ότι έχει αποκτήσει πάνω από 100 παιδιά γεννημένα μέσω παρένθετων μητέρων στις ΗΠΑ.
Το πιο σοκαριστικό στοιχείο δεν ήταν μόνο ο αριθμός. Ήταν η απόσταση. Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι κάποια από τα παιδιά του μεγάλωναν με νταντάδες σε περιοχή της Καλιφόρνιας, περιμένοντας τα έγγραφα για να ταξιδέψουν στην Κίνα. Δεν τα είχε γνωρίσει. Η δουλειά, είπε, ήταν «πολύ απαιτητική».
Η δικαστής, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θεώρησε ότι αυτό που περιγραφόταν δεν έμοιαζε με γονεϊκότητα αλλά με μια διαδικασία «ανάθεσης» – με παιδιά που γεννιούνται κατά παραγγελία, σε μια αλυσίδα όπου οι κρίκοι είναι γυναίκες-φορείς κυήσεων, κλινικές IVF, μεσάζοντες και δικηγόροι.
Κόντρα στη συνήθη πρακτική, η Πέλμαν απέρριψε το αίτημα αναγνώρισης γονικής ιδιότητας – κάτι που, στις περισσότερες υποθέσεις παρένθετης μητρότητας, εγκρίνεται γρήγορα και σχεδόν τυπικά. Η απόφαση άφησε τα παιδιά σε νομική αβεβαιότητα: οι μητέρες είχαν πληρωθεί για να τα γεννήσουν, αλλά το κράτος δεν αναγνώριζε αυτομάτως τον άνθρωπο που ζητούσε να εμφανίζεται ως γονέας τους.
Η εταιρεία του Σου, όταν ρωτήθηκε από τη WSJ, δεν απάντησε επί της ουσίας. Σε email, εκπρόσωπος ανέφερε ότι «ο επικεφαλής δεν δέχεται συνεντεύξεις» και ότι «πολλά από όσα περιγράφετε είναι αναληθή», χωρίς όμως να διευκρινίσει τι ακριβώς αμφισβητεί.
Ο Σου σύμφωνα με τη WSJ δεν είναι ο μόνος Κινέζος δισεκατομμυριούχος που έχει ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο.
Ένας άλλος εύπορος Κινέζος επιχειρηματίας, ο Γουάνγκ Χουιγού, φέρεται να προσέλαβε στις ΗΠΑ μοντέλα και άλλες γυναίκες ως δότριες ωαρίων, προκειμένου να αποκτήσει δέκα κορίτσια μέσω παρένθετης μητρότητας, με στόχο –όπως υποστηρίζουν πρόσωπα κοντά στην εκπαιδευτική εταιρεία του– να τις παντρέψει μελλοντικά με ισχυρούς άνδρες
Ένα «κρυφό» κύμα που σπρώχνει τα όρια των νόμων
Η υπόθεση Σου Μπο, ακριβώς επειδή εξελίχθηκε σε κλειστή διαδικασία, αναδεικνύει τον πυρήνα του φαινομένου: στις ΗΠΑ, μεγάλο μέρος της παρένθετης μητρότητας – και ειδικά οι δικαστικές διαδικασίες που τη συνοδεύουν– κινείται σε καθεστώς ιδιωτικότητας, συχνά χωρίς δημόσια ίχνη στα δικαστικά αρχεία.
Αυτό σημαίνει περιορισμένη εποπτεία, περιορισμένη διαφάνεια, περιορισμένη δυνατότητα να καταγραφεί το εύρος της πρακτικής.
Και, πλέον, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της WSJ, αυτό το πλαίσιο αξιοποιείται από μια αυξανόμενη κατηγορία Κινέζων υπερ-πλούσιων, οι οποίοι –επειδή η επί πληρωμή παρένθετη μητρότητα είναι παράνομη στην Κίνα– μεταφέρουν το «project οικογένεια» στο εξωτερικό. Όχι όμως για ένα ή δύο παιδιά. Για δεκάδες. Μερικές φορές, για εκατοντάδες.
Άνθρωποι της αγοράς μιλούν για πελάτες που ζητούν «πακέτα» πολλαπλών ταυτόχρονων κυήσεων. Ένας ιδιοκτήτης πρακτορείου στην Καλιφόρνια περιέγραψε ότι βοήθησε –μέσω συνεργασιών με άλλους– στην ικανοποίηση αιτήματος για 100 παιδιά μέσα σε λίγα χρόνια.
Δικηγόρος στο Λος Άντζελες ανέφερε πελάτη-δισεκατομμυριούχο με 20 παιδιά μέσω παρένθετων μητέρων. Και μια δικηγόρος είπε ότι απέρριψε ενδιαφερόμενη που ζήτησε οκτώ ή δέκα παρένθετες μητέρες ταυτόχρονα – και μάλιστα ρώτησε για έκπτωση: «Δεν είμαστε Costco», της απάντησε.
Η βιομηχανία που «παραδίδει» μωρά
Το εντυπωσιακό είναι πόσο οργανωμένη έχει γίνει η αλυσίδα. Δεν πρόκειται πια για μεμονωμένες διευθετήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, περιγράφεται ένα «mini-σύστημα» που μπορεί να λειτουργεί ακόμα και χωρίς τη φυσική παρουσία των γονέων στις ΗΠΑ:
Κλινικές IVF που διαχειρίζονται ωάρια, σπέρμα, έμβρυα και κύκλους γονιμοποίησης.
Δικηγορικά γραφεία εξειδικευμένα σε υποθέσεις γονέων, συμβάσεις και διακρατικά ζητήματα επιμέλειας/μετακίνησης.
Surrogacy agencies που βρίσκουν κυοφόρους, συντονίζουν ραντεβού, πληρωμές και ψυχολογική υποστήριξη.
Υπηρεσίες νταντάδων και φροντίδας νεογέννητων, ακόμη και λύσεις «παραλαβής» του μωρού από το μαιευτήριο.
Logistics για έγγραφα, διαβατήρια, μετακινήσεις και «παράδοση» στη χώρα προορισμού.
Το κόστος μπορεί να φτάσει έως περίπου 200.000 δολάρια ανά παιδί, με τα πρακτορεία να εισπράττουν δεκάδες χιλιάδες δολάρια ανά υπόθεση, πέρα από τις αμοιβές προς την κυοφόρο.
Η ίδια η αγορά αναγνωρίζει ότι οι «μαζικές» υποθέσεις δημιουργούν τεράστιο ηθικό και πρακτικό βάρος. Επαγγελματικές ενώσεις προτείνουν να μην αναλαμβάνονται πάνω από δύο ταυτόχρονες κυήσεις για τον ίδιο γονέα, ακριβώς για να μειώνεται ο κίνδυνος να αντιμετωπίζεται η εγκυμοσύνη ως εμπόρευμα.
Όμως οι συστάσεις δεν είναι δεσμευτικές. Και το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι, με το καθεστώς ιδιωτικότητας, κανείς δεν μπορεί εύκολα να ξέρει αν ο ίδιος πελάτης «τρέχει» παράλληλα υποθέσεις σε τρία-τέσσερα διαφορετικά γραφεία.
Υπηκοότητα «εκ γεννήσεως» και πολιτική θύελλα
Στο φόντο υπάρχει ένα ακόμη πιο εκρηκτικό στοιχείο: τα παιδιά που γεννιούνται στις ΗΠΑ αποκτούν αμερικανική υπηκοότητα βάσει της 14ης Τροπολογίας.
Η ιδέα ότι εύποροι αλλοδαποί «χρησιμοποιούν» αυτή την πρόβλεψη αποτελεί εδώ και χρόνια πολιτικό σημείο τριβής στην αμερικανική δημόσια συζήτηση.
Οι αμερικανικές αρχές προσπάθησαν να περιορίσουν το λεγόμενο birth tourism με αυστηρότερους κανόνες βίζας.
Η πολιτική αντιπαράθεση, ωστόσο, έχει πλέον μεταφερθεί και στο πεδίο της παρένθετης μητρότητας: όταν η γυναίκα που γεννά είναι Αμερικανίδα, αλλά οι «γονείς πρόθεσης» είναι αλλοδαποί και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν πατούν καν στη χώρα, ποιος ακριβώς «δικαιούται» να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό της υπηκοότητας;
Στο Κογκρέσο κατατέθηκαν προτάσεις για περιορισμούς. Η WSJ αναφέρει ότι ο γερουσιαστής Ρικ Σκοτ παρουσίασε νομοσχέδιο που θα απαγόρευε τη χρήση παρένθετης μητρότητας στις ΗΠΑ από πολίτες ορισμένων χωρών – μεταξύ αυτών και η Κίνα – επικαλούμενος έρευνα για υπόθεση που εξετάζεται ως πιθανό trafficking. Παράλληλα, αναφέρονται επαφές και ανακρίσεις από FBI και DHS σε κυοφόρους που συνεργάστηκαν με Κινέζους πελάτες, χωρίς επίσημη εξήγηση για το εύρος των ερευνών.
Η Κίνα καταδικάζει, αλλά το φαινόμενο επιβιώνει
Η Κίνα απαγορεύει την επί πληρωμή παρένθετη μητρότητα και επισήμως την αντιμετωπίζει ως ηθικά προβληματική.
Ωστόσο, σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς που επικαλείται το ρεπορτάζ, συχνά οι αρχές «κάνουν τα στραβά μάτια» όταν πρόκειται για εύπορους πολίτες που το κάνουν στο εξωτερικό – ιδιαίτερα όταν διαθέτουν επιρροή, χρήμα και δυνατότητα να κρατήσουν χαμηλό προφίλ.
Υπάρχει, επίσης, μια ιστορική διάσταση: πολλοί Κινέζοι, ειδικά μεγαλύτερης ηλικίας, κουβαλούν ακόμη το αποτύπωμα της πολιτικής του ενός παιδιού (καταργήθηκε το 2015). Για ορισμένους, η τεχνολογία και η παγκοσμιοποιημένη αγορά γονιμότητας λειτουργούν ως «ρεβάνς» χρόνων περιορισμών.
Πού οδηγεί αυτό
Η ιστορία δεν είναι απλώς «ακραία». Είναι ένα παράθυρο σε μια νέα μορφή ρυθμιστικού arbitrage: όταν η βιοηθική, η οικογενειακή πολιτική, η μετανάστευση και η αγορά υπηρεσιών υγείας διασταυρώνονται, οι πιο πλούσιοι μπορούν να μετακινούν το σχέδιό τους εκεί όπου ο νόμος είναι πιο βολικός, η εποπτεία χαλαρότερη, η διαδικασία πιο «επαγγελματική».
Και κάπου εκεί, το ερώτημα γίνεται πιο ωμό από οποιαδήποτε πολιτική αντιπαράθεση: τι συμβαίνει όταν η «δημιουργία οικογένειας» αποκτά χαρακτηριστικά κλίμακας; Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν σε σπίτια με νταντάδες, σε διαφορετικές πολιτείες ή χώρες, περιμένοντας χαρτιά και αποφάσεις δικαστών; Όταν η γονεϊκότητα περιγράφεται σαν εταιρικό σχέδιο διαδοχής;
Η σκηνή που περιγράφει η WSJ –παιδιά να τρέχουν προς την κάμερα φωνάζοντας «Daddy!»– συμπυκνώνει την αντίφαση: από τη μια, η πιο ανθρώπινη λέξη. Από την άλλη, μια δομή που μοιάζει όλο και περισσότερο με βιομηχανία.
Αυτό σημαίνει περιορισμένη εποπτεία, περιορισμένη διαφάνεια, περιορισμένη δυνατότητα να καταγραφεί το εύρος της πρακτικής.
Και, πλέον, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της WSJ, αυτό το πλαίσιο αξιοποιείται από μια αυξανόμενη κατηγορία Κινέζων υπερ-πλούσιων, οι οποίοι –επειδή η επί πληρωμή παρένθετη μητρότητα είναι παράνομη στην Κίνα– μεταφέρουν το «project οικογένεια» στο εξωτερικό. Όχι όμως για ένα ή δύο παιδιά. Για δεκάδες. Μερικές φορές, για εκατοντάδες.
Άνθρωποι της αγοράς μιλούν για πελάτες που ζητούν «πακέτα» πολλαπλών ταυτόχρονων κυήσεων. Ένας ιδιοκτήτης πρακτορείου στην Καλιφόρνια περιέγραψε ότι βοήθησε –μέσω συνεργασιών με άλλους– στην ικανοποίηση αιτήματος για 100 παιδιά μέσα σε λίγα χρόνια.
Δικηγόρος στο Λος Άντζελες ανέφερε πελάτη-δισεκατομμυριούχο με 20 παιδιά μέσω παρένθετων μητέρων. Και μια δικηγόρος είπε ότι απέρριψε ενδιαφερόμενη που ζήτησε οκτώ ή δέκα παρένθετες μητέρες ταυτόχρονα – και μάλιστα ρώτησε για έκπτωση: «Δεν είμαστε Costco», της απάντησε.
Η βιομηχανία που «παραδίδει» μωρά
Το εντυπωσιακό είναι πόσο οργανωμένη έχει γίνει η αλυσίδα. Δεν πρόκειται πια για μεμονωμένες διευθετήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, περιγράφεται ένα «mini-σύστημα» που μπορεί να λειτουργεί ακόμα και χωρίς τη φυσική παρουσία των γονέων στις ΗΠΑ:
Κλινικές IVF που διαχειρίζονται ωάρια, σπέρμα, έμβρυα και κύκλους γονιμοποίησης.
Δικηγορικά γραφεία εξειδικευμένα σε υποθέσεις γονέων, συμβάσεις και διακρατικά ζητήματα επιμέλειας/μετακίνησης.
Surrogacy agencies που βρίσκουν κυοφόρους, συντονίζουν ραντεβού, πληρωμές και ψυχολογική υποστήριξη.
Υπηρεσίες νταντάδων και φροντίδας νεογέννητων, ακόμη και λύσεις «παραλαβής» του μωρού από το μαιευτήριο.
Logistics για έγγραφα, διαβατήρια, μετακινήσεις και «παράδοση» στη χώρα προορισμού.
Το κόστος μπορεί να φτάσει έως περίπου 200.000 δολάρια ανά παιδί, με τα πρακτορεία να εισπράττουν δεκάδες χιλιάδες δολάρια ανά υπόθεση, πέρα από τις αμοιβές προς την κυοφόρο.
Η ίδια η αγορά αναγνωρίζει ότι οι «μαζικές» υποθέσεις δημιουργούν τεράστιο ηθικό και πρακτικό βάρος. Επαγγελματικές ενώσεις προτείνουν να μην αναλαμβάνονται πάνω από δύο ταυτόχρονες κυήσεις για τον ίδιο γονέα, ακριβώς για να μειώνεται ο κίνδυνος να αντιμετωπίζεται η εγκυμοσύνη ως εμπόρευμα.
Όμως οι συστάσεις δεν είναι δεσμευτικές. Και το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι, με το καθεστώς ιδιωτικότητας, κανείς δεν μπορεί εύκολα να ξέρει αν ο ίδιος πελάτης «τρέχει» παράλληλα υποθέσεις σε τρία-τέσσερα διαφορετικά γραφεία.
Υπηκοότητα «εκ γεννήσεως» και πολιτική θύελλα
Στο φόντο υπάρχει ένα ακόμη πιο εκρηκτικό στοιχείο: τα παιδιά που γεννιούνται στις ΗΠΑ αποκτούν αμερικανική υπηκοότητα βάσει της 14ης Τροπολογίας.
Η ιδέα ότι εύποροι αλλοδαποί «χρησιμοποιούν» αυτή την πρόβλεψη αποτελεί εδώ και χρόνια πολιτικό σημείο τριβής στην αμερικανική δημόσια συζήτηση.
Οι αμερικανικές αρχές προσπάθησαν να περιορίσουν το λεγόμενο birth tourism με αυστηρότερους κανόνες βίζας.
Η πολιτική αντιπαράθεση, ωστόσο, έχει πλέον μεταφερθεί και στο πεδίο της παρένθετης μητρότητας: όταν η γυναίκα που γεννά είναι Αμερικανίδα, αλλά οι «γονείς πρόθεσης» είναι αλλοδαποί και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν πατούν καν στη χώρα, ποιος ακριβώς «δικαιούται» να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό της υπηκοότητας;
Στο Κογκρέσο κατατέθηκαν προτάσεις για περιορισμούς. Η WSJ αναφέρει ότι ο γερουσιαστής Ρικ Σκοτ παρουσίασε νομοσχέδιο που θα απαγόρευε τη χρήση παρένθετης μητρότητας στις ΗΠΑ από πολίτες ορισμένων χωρών – μεταξύ αυτών και η Κίνα – επικαλούμενος έρευνα για υπόθεση που εξετάζεται ως πιθανό trafficking. Παράλληλα, αναφέρονται επαφές και ανακρίσεις από FBI και DHS σε κυοφόρους που συνεργάστηκαν με Κινέζους πελάτες, χωρίς επίσημη εξήγηση για το εύρος των ερευνών.
Η Κίνα καταδικάζει, αλλά το φαινόμενο επιβιώνει
Η Κίνα απαγορεύει την επί πληρωμή παρένθετη μητρότητα και επισήμως την αντιμετωπίζει ως ηθικά προβληματική.
Ωστόσο, σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς που επικαλείται το ρεπορτάζ, συχνά οι αρχές «κάνουν τα στραβά μάτια» όταν πρόκειται για εύπορους πολίτες που το κάνουν στο εξωτερικό – ιδιαίτερα όταν διαθέτουν επιρροή, χρήμα και δυνατότητα να κρατήσουν χαμηλό προφίλ.
Υπάρχει, επίσης, μια ιστορική διάσταση: πολλοί Κινέζοι, ειδικά μεγαλύτερης ηλικίας, κουβαλούν ακόμη το αποτύπωμα της πολιτικής του ενός παιδιού (καταργήθηκε το 2015). Για ορισμένους, η τεχνολογία και η παγκοσμιοποιημένη αγορά γονιμότητας λειτουργούν ως «ρεβάνς» χρόνων περιορισμών.
Πού οδηγεί αυτό
Η ιστορία δεν είναι απλώς «ακραία». Είναι ένα παράθυρο σε μια νέα μορφή ρυθμιστικού arbitrage: όταν η βιοηθική, η οικογενειακή πολιτική, η μετανάστευση και η αγορά υπηρεσιών υγείας διασταυρώνονται, οι πιο πλούσιοι μπορούν να μετακινούν το σχέδιό τους εκεί όπου ο νόμος είναι πιο βολικός, η εποπτεία χαλαρότερη, η διαδικασία πιο «επαγγελματική».
Και κάπου εκεί, το ερώτημα γίνεται πιο ωμό από οποιαδήποτε πολιτική αντιπαράθεση: τι συμβαίνει όταν η «δημιουργία οικογένειας» αποκτά χαρακτηριστικά κλίμακας; Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν σε σπίτια με νταντάδες, σε διαφορετικές πολιτείες ή χώρες, περιμένοντας χαρτιά και αποφάσεις δικαστών; Όταν η γονεϊκότητα περιγράφεται σαν εταιρικό σχέδιο διαδοχής;
Η σκηνή που περιγράφει η WSJ –παιδιά να τρέχουν προς την κάμερα φωνάζοντας «Daddy!»– συμπυκνώνει την αντίφαση: από τη μια, η πιο ανθρώπινη λέξη. Από την άλλη, μια δομή που μοιάζει όλο και περισσότερο με βιομηχανία.
